Voedingsnormen vitamines en mineralen voor gezonde volwassenen aangepast

19 september 2018

De Gezondheidsraad, adviesorgaan van de overheid, heeft een overzicht van 25 voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor gezonde volwassenen met een gezond gewicht gepubliceerd. Het gaat o.a. om vitamine A, thiamine (vitamine B1), riboflavine (vitamine B2), niacine (vitamine B3), calcium, ijzer, jodium, kalium en magnesium. Voedingsnormen geven aan hoeveel vitamines en mineralen het lichaam nodig heeft om goed te functioneren en om ziekten te voorkomen. Deze normen worden gehanteerd bij bijvoorbeeld voedingsvoorlichting, de opsporing van groepen die een risico lopen op tekorten en bij advies over diëten. Het vorige advies stamt uit 2014.

Op basis van gezonde mensen met een gezond gewicht

Bij de geformuleerde voedingsnormen is uitgegaan van gezonde mensen met een gezond gewicht. Voor andere groepen, zoals bijvoorbeeld chronisch zieken, ouderen en mensen met obesitas is volgens de Raad de kennis over de behoefte aan vitamines en mineralen beperkt. Mochten er geen specifieke aanbevelingen voor bepaalde groepen zijn, dan zijn deze normen te gebruiken, alhoewel ze dus zijn opgesteld voor gezonde mensen.

EFSA normen deels overgenomen

Voor achttien vitamines en mineralen is er sprake van een sterke onderbouwing. De commissie neemt voor de helft van deze voedingsstoffen de normen van EFSA, de Europese Voedselveiligheidsautoriteit, over. Voor de andere acht voedingsstoffen hanteert de Raad bestaande Nederlandse normen, een aangepaste norm of geen norm. Voor drie voedingstoffen; vitamine A, calcium en fluor, is een afwijkende context is ons land. Zo wordt een hogere inname van calcium voor vrouwen boven de 50 en mannen boven de 70 in Nederland relevant geacht, vanwege de suppletieadviezen voor vitamine D. Dit vitamine D advies vergt een hogere calcium inname. Voor fluor is in Nederland geen norm nodig.

Bij acht vitamines en mineralen is de onderbouwing voor een voedingsnorm zwak. De Raad neemt hiervoor de normen van de EFSA over, omdat een betere onderbouwing met de huidige wetenschap niet mogelijk is en Europese harmonisatie in dit geval belangrijk wordt geacht. Er wordt gewerkt met adequate innames[1] en niet met aanbevolen hoeveelheden. De stoffen zijn belangrijk in het overzicht met voedingsnormen, omdat mensen een bepaalde toereikende inname nodig hebben voor de gezondheid. Het lichaam kan deze stoffen niet zelf aanmaken. Voorbeelden zijn vitamine E, biotine en selenium.

Veranderingen t.o.v. 2014

Hieronder een overzicht met de veranderingen ten opzichte van het rapport uit 2014.

Voedingsstof	Geslacht (18 jaar en ouder)	Aanbeveling (voorheen in 2014)	Herkomst
Vitamine A	♀ ♂	680 µg/dag (700 µg /dag) 800 µg /dag (900 µg /dag)	Rapport GR 2018
Thiamine (vitamine B1)	♀ ♂	0,1 mg/MJ (1,1 mg/dag) 0,1 mg/MJ (1,1 mg/dag)	EFSA
Riboflavine (vitamine B2)	♀ ♂	1,6 mg/dag (1,1 mg/dag) 1,6 mg/dag (1,5 mg /dag)	EFSA
Niacine (vitamine B3)	♀ ♂	1,6 MJ/dag (13 mg/dag) 1,6 MJ/dag (17 mg/dag)	EFSA
Calcium*	♀ 25-49 jaar ♂ 25-50 jaar ♂ 51-69 jaar	950 mg/dag (1.000 mg/dag) 950 mg/dag (1.000 mg/dag) 950 mg/dag (1.100 mg/dag)	EFSA
IJzer	♀ voor menopauze ♀ na menopauze ♂	16 mg/dag (15 mg/dag) 11 mg/dag (9 mg/dag) 11 mg/dag (9 mg/dag)	EFSA
Kalium	♀ ♂	3.500 mg/dag (3.100 mg/dag) 3.500 mg/dag (3.500 mg/dag)	EFSA
Magnesium	♀ ♂	300 mg/dag (280 mg/dag) 350 mg/dag (350 mg/dag)	EFSA

* Adviezen voor overige leeftijdsgroepen zijn niet gewijzigd ten opzichte van 2014. Hieronder vallen ook de aanbevelingen voor calcium voor vrouwen boven de 50 en mannen boven de 70, zoals hierboven beschreven.

Voor vitamine A heeft de Raad de methode om een norm te stellen grotendeels overgenomen van EFSA. Enige verschil is dat ze een hoger lichaamsgewicht heeft toegepast, omdat de gemiddelde Nederlander langer en dus zwaarder is dan de gemiddelde Europeaan. Nederlandse normen komen uit op 800 microgram per dag voor mannen, i.p.v. 570 microgram volgens EFSA en 680 microgram per dag voor vrouwen, i.p.v. 490 microgram.

Meer adviezen volgen later

De Raad gaat later adviezen opstellen over voedingsnormen voor zuigelingen, kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Ook staan de veilige bovengrenzen en de voedingsnormen voor eiwitten, koolhydraten en vetten nog op de planning.

De publicatie Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen (nr. 2018/19) is te downloaden via de volgende link.