Legale Pep van Willem Koert, goed leesvoer?

10 juni 2019

Legale Pep is een boek dat recent is uitgebracht door wetenschapsjournalist Willem Koert. Hij beschrijft in honderd manieren hoe je met voedingssupplementen een betere versie van jezelf kunt worden.

Rinske van den Barg, consultant op het NPN-bureau, deelt graag met jullie haar mening over dit handzame en overzichtelijke boekje.

In Legale Pep bespreekt de auteur, zoals hij zelf schrijft, alleen stofjes waarvan de heilzame werking in wetenschappelijk onderzoek op menselijke proefpersonen is aangetoond. In de hoofdstukken komen verschillende beloftes aan bod; fitter, slanker, gespierder, mooier, slimmer, innerlijke rust, beter slapen en gezonder. Er is aandacht voor allerlei ingrediënten die deze beloftes zouden moeten waarmaken, bijvoorbeeld choline, bèta-alanine, Ashwagandha en GABA. De opzet biedt een handige, overzichtelijke indeling voor de lezer.

Een ander pluspunt is de opbouw per ingrediënt. Naast dat er wordt verteld wat een bepaald ingrediënt precies is en wat het doet, gaat het boek ook kort in op hoe het werkt en of er bijwerkingen zijn. Hier moet wel gelijk de kanttekening geplaatst worden dat deze informatie vrij summier is. Per ingrediënt wordt vaak verwezen naar slechts één of enkele humane onderzoeken die het effect aantonen. De bronnen worden niet specifiek benoemd en zijn voor de lezer niet gemakkelijk terug te zoeken. In de inleiding adviseert Koert gebruikers die meer willen weten over supplementen zelf op zoek te gaan op websites als examine.com, webmd.com. Het is daarom lastig na te gaan of de wetenschappelijke onderbouwingen voldoende zijn. Ook gaat het boek bij de werking van een ingrediënt soms in op het behandelen van symptomen van ziektes, maar voedingssupplementen zijn er doorgaans voor behoud van een goede gezondheid.

Willem Koert is van mening dat zorgprofessionals, zoals artsen en farmacologen, de universiteit vaak verlaten met het idee dat hun kennis superieur is aan het bijgeloof van traditionele genezers uit vroege tijden. De traditionele geneeskunde met kruiden en dergelijke is ten koste gegaan van de successen van de biomedische wetenschappen. De laatste decennia zijn kruidenpreparaten weer volop in de aandacht en groeit de supplementenmarkt enorm. Steeds meer mensen gaan zich verdiepen in de gezondheidseffecten van kruiden, maar ook van vitamines, mineralen en andere stoffen. Dit boek draagt zeker bij aan die verdiepingsslag en biedt een goed houvast. Ook de minder bekende ingrediënten krijgen aandacht, wat het vernieuwend maakt.

Het boek zegt niet in te gaan op verboden middelen of stofjes waarvan de heilzame werking niet in wetenschap is vastgesteld. Kijkend naar de huidige complexe wetgeving voor zogenoemde ‘novel foods’, nieuwe voedselingrediënten, is het van sommige beschreven ingrediënten echter niet duidelijk of ze wel of niet gebruikt mogen worden in supplementen. Voor novel foods moet de veiligheid in Europa eerst worden aangetoond, voordat gebruik is toegestaan. Een discutabel ingrediënt is bijvoorbeeld DHEA, waarvan de novel status en veiligheid nog onbepaald is. Ook de veiligheid van Mucuna Pruriens is niet vastgesteld.

Zoals gezegd beroept het boek zich per ingrediënt vaak maar op één humaan onderzoek. Hiermee doet de auteur de lezer tekort. Want hoe evident een gezondheidseffect in één onderzoek soms mag zijn, het is daarmee niet bewezen. Nu worden effecten neergezet als bewezen; ‘Monnikspeper, plantaardige hulp bij PMS-ellende’, ‘L-Arganine, afslanken zonder spierverlies’. Natuurlijk mag de lezer van deze onderzoeken op de hoogte worden gebracht, maar een meer genuanceerd taalgebruik zou op zijn plaats zijn.

Al met al is Legale Pep een leuk, overzichtelijk boekje dat de consument inzicht geeft in wat voor een gezondheidseffecten verschillende voedingssupplementen kunnen hebben. Het geeft vooral een inkijkje in minder bekende ingrediënten en effecten. De wetenschappelijke onderbouwing is helaas niet voldoende inzichtelijk. Voedingssupplementen zijn met name geschikt voor het behoud van een gezonde situatie en niet voor het behandelen of het genezen van een ziekte. Deze grens is in Legale Pep niet altijd even duidelijk.